معمای قاچاق بنزین | چند لیتر سوخت در روز قاچاق می شود؟
سرانجام یک مقام ارشد انتظامی ایران اعداد مطرح‌شده درباره قاچاق بنزین را غیرواقعی اعلام کرد تا به این ترتیب ردپای رشد مصرف این فرآورده نفتی و سبقت آن از تولید برملا شود؛ خودروهای پرمصرف از جمله متهمان قیام مصرف بنزین است و اکنون باید دید که دولت برای کنترل این وضعیت نگران‌کننده چه کار خواهد کرد؟
به گزارش همشهری‌آنلاین، سردار حسین رحیمی، رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا اعلام کرد: عمده عرضه خارج از شبکه و قاچاق سوخت مربوط به گازوئیل و بخش کوچکی از آن مربوط به بنزین است. این مقام انتظامی با رد برخی اعداد مطرح‌شده در رسانه‌ها درباره حجم قاچاق بنزین در کشور، توضیح داد: اعداد مطرح‌شده به هیچ وجه درست نیستند و با توجه به افزایش روزافزون خودروهای داخلی، عمده بنزین تولیدی در کشور از سوی خودروهای داخلی مصرف می‌شود.
افشای رقم قاچاق بنزین
سردار رحیمی، عمده قاچاق سوخت در کشور را مربوط به فرآروده گازوئیل اعلام کرد و افزود: حجم کشفیات کشور در حوزه قاچاق سوخت حاکی از قاچاق روزانه حدود ۲۰ میلیون لیتر نفت‌گاز در کشور است که است که حتی یک میلیون لیتر هم برای ما رقم بسیار بزرگی به‌شمار می‌رود و با اجرای طرح‌های ویژه در حال مبارزه تخصصی برای جلوگیری از عرضه خارج از شبکه سوخت و شناسایی گلوگاه‌های قاچاق هستیم.
رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا با قدردانی از تلاش‌های مدیران صنعت نفت به‌ویژه شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی برای همکاری گسترده در زمینه مبارزه با قاچاق سوخت، بیان کرد: این مجموعه آماده است که با بهره‌گیری از همه ظرفیت‌های خود برای همکاری با لایه‌های مختلف حاکمیتی، توان کامل خود را برای مبارزه با عرضه خارج از شبکه سوخت در همه بخش‌ها به کار گیرد.
سوال مهم این است که با رد اعداد قاچاق بنزین و افشای قاچاق روزانه ۲۰ میلیون لیتر گازوییل چگونه می‌توان بر این چالش غلبه کرد؟ وزیر نفت به صراحت اعلام کرده که دولت فعلا برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین ندارد و در هفته گذشته با هدف کنترل مصرف، میزان سوخت‌گیری خودروهای شخصی توسط شرکت ملی پخش فرآوده‌های نفتی کم شد و بعید است با این تغییر، میزان رشد مصرف بنزین کنترل شود.
خودروهای بنزین‌خوار را دریابید
با اذعان رئیس پلیس امنیت اقتصادی کشور مبنی بر اینکه اعداد مطرح شده قاچاق بنزین واقعی و صحیح نیست، اکنون یکی از راه‌های کنترل مصرف، اجرای یک برنامه ضربتی برای جایگزینی خودروهای بنزین‌خوار و فرسوده با خودروهای کم‌مصرف و تنوع در سبد مصرف خودروهای موجود خواهد بود.
تعداد خودروهای فرسوده در ایران طی سال‌های اخیر به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. بر اساس گزارش‌های مختلف، در حال حاضر حدود ۲ تا ۳ میلیون خودروی فرسوده در کشور وجود دارد. این خودروها عمدتاً از خودروهای سواری و خودروهای سنگین (کامیون‌ها و اتوبوس‌ها) تشکیل شده‌اند.
این موضوع نگرانی‌های زیادی از نظر آلودگی هوا، مصرف بالای سوخت، و مسائل ایمنی ایجاد کرده است. دولت ایران در سال‌های گذشته طرح‌های مختلفی را برای اسقاط و جایگزینی خودروهای فرسوده اجرا کرده است، اما همچنان بسیاری از این خودروها در حال تردد هستند. طرح‌های نوسازی حمل‌ونقل عمومی و خودروهای شخصی با مشوق‌هایی مانند تسهیلات مالی و ارائه وام‌های خودرو برای مالکان خودروهای فرسوده در جریان است تا این روند سرعت یابد.
آمارها نشان می‌دهد: در ایران به ازای هر نفر روزانه حدود ۰.۹۵ لیتر بنزین و حدود ۰.۸۸ لیتر گازوئیل مصرف می‌شود و به این ترتیب مصرف روزانه بنزین و گازوئیل در ایران به ازای هر نفر تقریباً ۲ برابر متوسط جهانی است که در ۳۰ سال گذشته ۲۶۵ درصد رشد کرده است. افزون بر اینکه خودروهای داخلی در هر ۱۰۰ کیلومتر ۱۰ تا ۱۲ لیتر بنزین مصرف می‌کنند که این عدد در دنیا ۴ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر برآورد می‌شود و هر دستگاه خودروهای فرسوده نسبت به خودروی غیرفرسوده بیش از ۱۴ درصد بنزین مصرف می‌کند.
فرسوده‌ها بنزین را هدر می‌دهند
تعداد خودروهای سواری در حال تردد در کشور ۲۱ میلیون دستگاه است که از این تعداد یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه یعنی ۶ درصد کل خودروهای در حال تردد در شهرها و جاده‌های ایران از رده خارج و فرسوده هستند و اگر سن فرسودگی خودروها را ۱۵ سال محاسبه کنیم، تعداد خودروهای فرتوت و هدردهنده بنزین به دستکم ۲.۵ میلون دستگاه خواهد رسید. افزون بر اینکه ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت در سطح کشور تردد می‌کند که از این تعداد ۹۰ درصد و به عبارتی ۱۱ میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت فرسوده است. بررسی‌های همشهری نشان می‌ده،
از یک میلیون و ۱۰۰ هزار دستگاه کامیون، کامیونت و کشنده نیز ۲۵۰ هزار دستگاه (۲۳ درصد) فرسوده است. تعداد اتوبوس‌های درون شهری در حال تردد در سطح کشور ۲۲ هزار دستگاه است که از این تعداد ۱۸ هزار دستگاه و به عبارتی ۸۲ درصد فرسوده شده اند.
۱۳ هزار دستگاه از ۲۳ هزار دستگاه اتوبوس برون شهری در حال تردد در کشور، فرسوده است که این تعداد ۵۷ درصد کل اتوبوس‌های برون شهری را تشکیل می‌دهد. همچنین از ۴۰۰ هزار تاکسی در حال تردد در کشور ۱۹۰ هزار دستگاه فرسوده است که ۴۸ درصد این ناوگان را تشکیل می‌دهد. ۳۴ هزار خودرو دولتی در سطح کشور تردد می‌کند که ۳۲ درصد از این خودروها یعنی ۱۱ هزار خودرو دولتی، فرسوده است.
اظهارنظرهای متفاوت درباره حجم قاچاق سوخت
مالک شریعتی، عضو کمیسیون انرژی مجلس: برآوردها حاکی از آن است که روزانه ۱۰ میلیون لیتر گازوئیل و ۵ میلیون لیتر بنزین قاچاق می‌شود.
موسی غنی‌نژاد، اقتصاددان: ما روزی ۱۲۰ میلیون لیتر بنزین مصرف می‌کنیم، از این عدد، فقط ۷۰ میلیون لیتر مصرف واقعی است و مابقی بصورت قاچاق از کشور خارج می‌شود.
حسین راغفر اقتصاددان: امروز به طور رسمی آمار وجود دارد که روزانه ۲۰ میلیون لیتر ما قاچاق بنزین در کشور داریم، شما در نظر بگیرید این مقدار سوخت چند صد یا حتی چند هزار کامیون بنزین است. قاعدتا این توسط کولبر و… اتفاق نمی‌افتد بلکه یک کار سازمان یافته و به زبان ساده‌تر حکومتی است.
سید هاشم اورعی، رئیس اتحادیه انجمن علمی انرژی ایران: در عرصه بنزین روزانه بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون لیتر در بهترین حالت قاچاق می‌شود که به‌معنای تردد روزانه ۱۰۰۰ تریلی تانکر است، حجم عظیمی که نمی‌توان آنرا به تردد چند نیسان تقلیل دارد و به نظر می‌رسد قاچاقچیان سوخت، پشت مباحثی، چون سوخت‌بران و معیشت مردم مرزی، پنهان شده‌اند.
