محافظت از ریشه فرش به روش های اصولی
مجله به روز خدمات نظافت اتاق – یکی از وسایل هر خانه به خصوص در ایران فرش است که با توجه به قیمت نسبتاً بالای آن نگهداری از آن ضروری به نظر می رسد. ریشه فرش آخرین قسمت آن است و به صورت تارهای سفید یا کرم رنگ است که به اشکال مختلف ریشه ساده، ریشه گره دار، ریشه توری و ریشه زنجیری دیده می شود. احتمال پوسیدگی ریشه هر نوع فرشی به دلیل رنگ روشن و تغییر شکل در هنگام حمل و نقل زیاد است و در نهایت بدنه اصلی فرش نیز آسیب می بیند. با ما همراه باشید تا راه های محافظت از ریشه فرش را مرور کنیم.
نحوه محافظت از ریشه فرش; استفاده از روکش، کراوات و …
1. از پوشش ریشه فرش استفاده کنید
پوشاندن ریشه فرش بهترین راه برای محافظت از ریشه فرش است. روکش ها در مواد مختلف در بازار موجود هستند، اما روکش های مشبک بهترین هستند زیرا:
- باعث تبادل هوا می شود و از پوسیدگی ریشه جلوگیری می کند.
- این نوع روکش ها ریشه فرش را حفظ کرده و از نفوذ کثیفی و آلودگی به داخل ریشه جلوگیری می کنند.
- باعث منظم شدن ریشه فرش می شود و از آسیب دیدن ریشه در اثر راه رفتن روی فرش جلوگیری می کند.
- در این نوع روکش از مواد شیمیایی مانند چسب استفاده نمی شود و فقط انتهای بیرونی آن با چسب بسته می شود.
- با پوشاندن ریشه فرش طول عمر آن افزایش یافته و نیازی به تعمیر فرش نیست.
- پوشش ریشه فرش به راحتی در دسترس است و می توان آن را از قالیشویی ها تهیه کرد.
معایب استفاده از روکش ریشه فرش
- پوشش ریشه فرش باید هر چند ماه یکبار تعویض شود.
- برخی از روکش ها کیفیت خوبی ندارند و باعث آسیب به ریشه فرش و پوسیدگی آن ها می شوند، بنابراین باید در انتخاب پوشش مناسب دقت شود.
2. ریشه ها را به شکل های نخودی، دو گره و پنجره گره بزنید
یکی از راه های محافظت از ریشه فرش که مخصوصاً برای فرش دستبافت مفید است و از آسیب به ریشه فرش جلوگیری می کند، ریشه بستن است. روش های چسباندن ریشه فرش عبارتند از:
گره نخودی: برای ایجاد گره نخودی باید طول ریشه های فرش به اندازه کافی بلند باشد. برای بستن این نوع گره:
- ریشه ها را در گروه های 2 تا 5 تایی بگیرید، آنها را به هم بپیچانید و یک گره منظم ایجاد کنید.
- برای فرش های قدیمی یا قالیچه هایی که ریشه کوتاه دارند ابتدا ریشه ها را اضافه کرده و درازتر کنید سپس مانند بالا گره نخودی ببندید.
آخرین: این نوع گره از دو گره روی دسته ریشه فرش تشکیل شده است که با نخی به نوع و ضخامت پرز فرش به ریشه ها بسته می شود تا انسجام فرش را افزایش داده و از باز شدن و از هم پاشیدگی آن جلوگیری کند. برای ایجاد یک گره:
- تمام ریشه های فرش را به گروه های 2 تا 5 تایی تقسیم کنید.
- دسته ای از این ریشه ها را با دو انگشت نگه دارید و با انگشت میانی خود نخ شیلا را بپیچید (شکل 1).
- نخ را از زیر دسته ریشه رد کنید و از حلقه ای که با انگشت وسط ایجاد کرده اید رد کنید و همزمان با رها کردن انگشت وسط نخ را بکشید (شکل 2).
- دو مرحله بالا را تکرار کنید (شکل 3).
- در نهایت نخ دوم را از یک طرف و دسته ریشه را از جهت مخالف بکشید تا گره محکم شود (شکل 4).
روش دو گره معمولاً روی فرش های نو با ریشه بلند و سالم اجرا می شود و برای فرش های قدیمی که ریشه پوسیده و کوتاه دارند قابل اجرا نیست. در این حالت باید از نخ و سوزن برای ایجاد دو گره استفاده کنید:
- نخ را داخل سوزن فرو کنید، 2 تا 4 ریشه از فرش بردارید، سپس انتهای نخ را داخل سوزن در امتداد این ریشه ها قرار دهید.
- نخ را داخل سوزن به صورت نیم دایره روی این ریشه ها و انتهای نخ قرار دهید.
- سوزن را از سمت چپ، زیر ریشه ها و از وسط نیم دایره حرکت دهید.
گره زنجیر یا پنجره: این نوع گره معمولاً زمانی استفاده می شود که فرش دارای ریشه های بلند باشد. این گره بیشتر جنبه تزیینی دارد و روی فرش های ظریف با نخ ابریشم اجرا می شود. برای ایجاد گره زنجیره ای:
- ریشه های فرش را به صورت جفتی (4 تا 6 تایی) گرفته و مانند نخود به هم گره بزنید.
- در قسمت پایین گره نخودی 3 نخ برداشته و با 3 نخ از مجموعه 6 تکه در امتداد ریشه های نرم به فاصله 2 سانتی متر از گره نخودی یک گره معمولی ببندید.
- باز هم امتداد ریشه ها را از محل قبلی و به فاصله 2 سانتی متر با ریشه های مجاور گره بزنید.
- در نهایت تمام ریشه های فرش یک زنجیر یا پنجره را تشکیل می دهند.
3. استفاده از روکش گلدوزی شده
لفاف دوزی یک روش سنتی و قدیمی برای محافظت از ریشه فرش است. در این روش از یک پارچه ضخیم از پارچه یا برزنت استفاده می شود و گاهی از دستگاه بافنده برای گلدوزی ریشه فرش استفاده می شود. برای جلد دوزی شده:
- ریشه های فرش تا می شود و داخل پارچه مناسب قرار می گیرد.
- سپس دو طرف پارچه را تا ابتدای بافت فرش می دوخت.
توجه: پارچه مورد استفاده برای روکش گلدوزی شده باید از پنبه مشبک باشد تا هوا در آن جریان داشته باشد و از آسیب شیمیایی و فیزیکی به ریشه فرش جلوگیری شود.
آیا استفاده از چسب پهن برای محافظت از ریشه فرش صحیح است؟
یکی از روش های رایج در بین خانواده های ایرانی برای محافظت از ریشه فرش، استفاده از چسب پهن است. استفاده از چسب پهن برای محافظت از ریشه فرش روشی نادرست است و اگرچه ظاهرا ریشه فرش را از آلودگی و پوسیدگی محافظت می کند، اما به دلایل زیر نباید از آن استفاده کرد:
- در هنگام تعویض چسب احتمال پارگی ریشه فرش زیاد است.
- اثر چسب معمولاً روی ریشه باقی می ماند و حتی با شستشو هم از بین نمی رود.
- در اثر جابجایی آن روی فرش، چسب خاصیت خود را از دست می دهد و باید مرتب تعویض شود.
- در فرمولاسیون چسب ها از مواد شیمیایی استفاده می شود که در صورت استفاده طولانی مدت به ریشه فرش آسیب می رساند.
برای سفید شدن ریشه فرش چه باید کرد؟
اگر پس از شستن فرش، ریشه ها زرد شدند، برای رفع این زردی و سفید شدن ریشه ها:
- مخلوطی از آب گرم و شامپو فرش درست کنید.
- دستمالی را به این مخلوط آغشته کنید، سپس آن را روی ریشه فرش قرار دهید.
- این کار را تکرار کنید تا ریشه ها سفید و براق شوند.
- پس از سفید شدن ریشه ها، در و پنجره ها را باز کنید تا به سرعت در هوای آزاد خشک شوند.
حرف آخر
